หากถามว่าหน้าตาของประเทศไทยเมื่อ 50 ปีที่แล้วเป็นอย่างไร ก่อนที่เราจะใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 1 ตามคำแนะนำของฝรั่งอเมริกัน บรรดาท่าน สว. (สูงวัย) ทั้งหลายที่มีอายุเกิน 50 ก็คงตอบอย่างไม่ต้องคิดว่า “ประเทศไทยอุดมสมบูรณ์ มั่งคั่งด้วยทรัพย์ในดิน สินในน้ำ เป็นเมืองอู่ข้าวอู่น้ำ ในน้ำมีปลาในนามีข้าว ข้าวปลาอาหารอุดมสมบูรณ์ ป่าไม้เขียวชอุ่มปกคลุมทั่วปฐพีไทย...

...กลไกหลักที่ผลักดันให้คนส่วนใหญ่ของประเทศหมดสิทธิ์ลืมตาอ้าปากและยังยากจนอยู่ทุกวันนี้คือ กลไกรัฐ และกลไกเศรษฐกิจการค้าข้ามชาติ กลไกรัฐที่ด้อยประสิทธิภาพ ร่วมกับเอกชนข้ามชาติผลักดันให้เกษตรกรเป็นผู้แพ้อย่างสิ้นเชิงในการต่อสู้เพื่อความอยู่รอด...

ข่าวคราวที่เกี่ยวกับภัยธรรมชาติ ภัยพิบัติ ดูจะกลายเป็นวิถีชีวิตของคนไทยไปเสียแล้ว คงจำกันได้ว่า อาจารย์ยักษ์ได้เคยกล่าวเตือนตั้งแต่ตอนเปิดคอลัมน์ “พอ แล้ว รวย” ถึงมหันตภัย 4 อย่างที่เราต้องเผชิญอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ภัยธรรมชาติ โรคระบาด ข้าวยากหมากแพง ภัยขัดแย้งจนเป็นสงคราม ทุกวันนี้ยิ่งชัดเจนขึ้นว่าวิถีชีวิตของคนไทยทุกระดับ วนเวียนอยู่กับมหันตภัยทั้ง 4 อย่างนี้ และดูเหมือนยิ่งนานวัน ความรุนแรงของภัยชนิดต่างๆ ก็เพิ่มทวีคูณมากขึ้น...

เรื่องราวความเป็นไป และปัญหาของเมืองมิถิลา ที่สะท้อนในบทพระราชนิพนธ์ “พระมหาชนก” คงไม่แตกต่างกับปัญหาของเมืองไทยที่พระองค์ท่านต้องการชี้ให้เห็น มิถิลายังไม่สิ้นคนดี แล้วสยามประเทศล่ะ สิ้นคนดีหรือยัง ความรู้สึกของผู้คนของสยามประเทศขณะนี้ดูหดหู่ มองไปยังที่ใดก็ดูจะไร้ความหวัง แม้รัฐบาลที่มีภาพพจน์ว่าเป็น “คนดี” ที่มีทั้งอำนาจ กฎหมาย เงิน เครื่องไม้เครื่องมือ กระบอกเสียง ยังดูไร้พลัง ยังไม่สามารถจะเคลื่อนหรือทำอะไรได้ จะหา “คนดี” จากชาวบ้านตาดำๆ ได้จากที่ไหน