อุดมการณ์เศรษฐกิจพอเพียง

     จีนประสบความสำเร็จในการฟื้นฟูป่าโดยใช้เวลาเพียง 3 ปี
     บังคลาเทศประสบความสำเร็จในการรักษาระบบนิเวศน์ป่าชายเลนชุนดาบัน ป่าชายเลนที่ใหญ่ที่สุดของโลกได้ในระยะเวลาสั้นๆ
     เวียดนามกำลังได้รับคำชื่นชมในการแก้ปัญหาคอร์รัปชั่นจากนานาชาติ โดยอาศัยความกล้าและความเอาจริงเอาจังไม่กลัวเกรงต่ออำนาจมืดใดๆ และกำลังได้รับการจัดอันดับความน่าลงทุนดีกว่าประเทศไทย
     ทำไม ประเทศไทย คนไทย ที่เคยคิดเสมอว่าประเทศจีน ประเทศเวียดนาม ล้าหลังกว่าตนเอง กำลังถูกประเทศเหลานี้แซงหน้า ที่กล่าวมานี้ไม่ได้ต้องการให้ประเทศไทยจะต้องไปแข่งขันกับใคร แต่ปัญหาอันเป็นอุปสรรคใหญ่ของประเทศ โดยเฉพาะความยากจนของเกษตรกรที่เป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศ ไม่เคยได้รับการแก้ไข

     เมื่อตั้งคำถามว่าปัจจัยแห่งความสำเร็จในการแก้ปัญหาของทั้งสามประเทศนี้อยู่ตรงไหน คำตอบที่ตรงกันคือ เอกภาพ ซึ่งเป็นคำที่แทบไม่เคยอยู่ในพจนานุกรมของรัฐบาลไทยเลย
     ในฐานะที่ได้รับเกียรติแต่งตั้งให้เป็นที่ปรึกษารองนายกรัฐมนตรีในการแก้ปัญหาความยากจนของเกษตรกรอย่างเบ็ดเสร็จและถาวร โดยใช้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็นยุทธศาสตร์หลัก ขอนำเสนอแนวคิดผ่านสื่อถึงสาเหตุของปัญหา และแนวทางแก้ไขอย่างเป็นรูปธรรม ดังนี้

     กลไกหลักที่ผลักดันให้คนส่วนใหญ่ของประเทศหมดสิทธิ์ลืมตาอ้าปากและยังยากจนอยู่ทุกวันนี้คือ กลไกรัฐ และกลไกเศรษฐกิจการค้าข้ามชาติ กลไกรัฐที่ด้อยประสิทธิภาพ ร่วมกับเอกชนข้ามชาติผลักดันให้เกษตรกรเป็นผู้แพ้อย่างสิ้นเชิงในการต่อสู้เพื่อความอยู่รอด โดยการปลุกระดมสร้างความเชื่อใหม่ด้านการเกษตรว่า ปุ๋ยเคมี เกษตรเชิงเดี่ยว เกษตรที่มุ่งตอบสนองกับการค้าเป็นหลัก จะนำความมั่งคั่ง สมบูรณ์พูนสุขมาให้เกษตรกรไทย พลิกชีวิตใหม่ให้กับเกษตรกร โดยผ่านระบบการศึกษา และสื่ออย่างเข้มข้น

     50 ปีมานี้ กลไกรัฐ และกลไกเศรษฐกิจข้ามชาติได้ทำลายวัฒนธรรมกสิกรรมธรรมชาติ ซึ่งเป็นวัฒนธรรมของเกษตรกรไทยแต่ดั้งเดิมลงอย่างสิ้นเชิง พร้อมกันนี้กลไกทั้งสองตัว ยังได้ทำลายฐานทรัพยากรดิน น้ำ ป่า จนหมดสภาพดังที่เป็นอยู่ในทุกวันนี้ ปุ๋ยเคมี เกษตรเชิงเดี่ยวที่เป็นวัฒนธรรมใหม่ของเกษตรกรไทยก็ได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่า นอกจากจะไม่ได้ช่วยให้เกษตรกรไทยมั่งคั่ง สมบูรณ์ดังคำกล่าวอ้าง ยังเป็นที่มาของหนี้สินจำนวนมหาศาล ซ้ำร้ายยังได้ทำลายต้นทุน ที่เป็นแหล่งทรัพยากรลงไปอย่างยากที่จะเอากลับคืนมาได้

     นอกจากนี้วัฒนธรรมดีงามของการรู้จักพึ่งตนเอง การเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ช่วยเหลือพึ่งพากันก็พังทลายย่อยยับ การแก้ปัญหาหนี้สินเกษตรกรจึงไม่ใช่เป็นแค่การปลดหนี้ แต่ต้องทำให้เกษตรกรพึ่งตนเองให้ได้ ฉลาดรอบรู้ และไม่ตกเป็นเหยื่อของกลไกที่ไม่ได้มุ่งช่วยเกษตรกรอย่างจริงใจอีกต่อไป

     ในพจนานุกรมของความสำเร็จในการแก้ปัญหาความยากจนของเกษตรกรอย่างเบ็ดเสร็จและถาวร โดยใช้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็นยุทธศาสตร์หลัก มีอยู่ 5 คำ ศรัทธา กล้าหาญ เอกภาพ ความรู้ คุณธรรม ขาดคำใดคำหนึ่งไม่ได้  ทุกหน่วยงานต้องมีศรัทธา ความเชื่ออย่างแรงกล้า ว่าเศรษฐกิจพอเพียง ของพระเจ้าอยู่หัว คือยุทธศาสตร์ทางรอดของชาติ ไม่ใช่ รักในหลวงแต่ห่วงฝรั่ง อย่างที่เป็นกันอยู่ทุกวันนี้ ถ้ารักในหลวงและเชื่อมั่นในแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงก็ต้องกล้าฟันธง แสดงจุดยืนอย่างชัดเจน ที่สำคัญ เป็นเอกภาพในระบบวิธีคิด การบริหารจัดการ ยุทธวิธีในการแก้ปัญหา ไม่ใช่หน่วยงานหนึ่งทำอย่าง อีกหน่วยหนึ่งทำอย่าง หรือแม่แต่หน่วยงานเดียวที่ต่างคนต่างทำ ที่สำคัญต้องรอบรู้ว่า เรากำลังสู้อยู่กับอะไร รู้จักแผ่นดิน แผ่นน้ำไทย วัฒนธรรมไทย แก้ปัญหาบนฐานของความเป็นจริงของสังคมไทย เลิกเชื่อฝรั่ง และเลิกคิดว่าฝรั่งเก่งกว่าไทย ไทยเป็นเจ้าแห่งการเกษตร ไทยคงความมั่งคั่งสมบูรณ์ทั้งทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรมมาอย่างยาวนาน วัฒนธรรมพุทธที่ยึดทางสายกลาง ความพอดี เคารพนอบน้อมต่อธรรมชาติ ซึ่งอันที่จริงก็คือปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยแก่นแท้ เมื่อเป็นเช่นนี้เรามีองค์ความรู้ในการพลิกฟื้นแผ่นดินอยู่โดยพื้นฐานแล้ว ทำไมเราจึงขาดความมั่นใจในภูมิปัญญาของตนเองล่ะ หรือว่า เราเป็นเมืองขึ้นทางความคิดของฝรั่งแบบเบ็ดเสร็จถาวรเรียบร้อยแล้ว สำหรับคุณธรรม คงไม่ต้องบรรยายมาก มั่นใจว่ารัฐบาลชุดนี้มีอยู่แล้ว เวลาเหลือไม่มากนัก ยกธงรบลุยหน้าเลย เอาใจช่วยกันขนาดนี้หวังว่ารัฐบาลคงไม่ปล่อยให้ชาวนาต้องยากจน และยกหนี้ไปใช้ในชาติหน้านะ

     ฉบับหน้าเราจะมาว่ากันถึง Idea เด็ดในการแก้ปัญหาความยากจนแบบ “เบ็ดเสร็จและถาวร” ชนิด “หนามยอกเอาหนามบ่ง”