เช้าวันที่ 27สิงหาคม 2553 ผมเริ่มเดินทางออกจาก กทม ทางเส้นมีนบุรี มุ่งสู่ บ้านพ่อเลี่ยม ปราชญ์เดินดินแห่งบ้านนาอีสาน จังหวัดฉะเชิงเทรา หลายคนคงสงสัยว่าทำไมเรียกบ้านนาอีสานทั้งๆที่ไม่ได้อยู่ภาคอีสาน เหตุก็เพราะ 90% ของคนในหมู่บ้านย้ายภูมิลาเนามาจากภาคอีสาน รวมทั้งตัวพ่อเลี่ยมเองด้วย เส้นทางที่จะเข้าไปนั้นค่อนข้างลำบากพอสมควรเพราะไม่มีป้ายบอกทาง อาจจะเป็นเพราะไม่ใช่บ้านนักการเมืองกระมัง มันถึงไม่ดัง อะไรมันก็ดูไม่สะดวกสบาย นี่ถ้าพ่อเลี่ยมย้ายไปอยู่สุพรรณอาจจะดังกว่านี้ เพราะมีถนนคอนกรีตแปดเลน

ไปถึงวันแรกพ่อเลี่ยมไม่อยู่บ้านเนื่องจากต้องไปบรรยายที่จังหวัดตาก เลยพบเจอแต่แม่ตุ๋ยภรรยาของพ่อเลี่ยม ซึ่งท่านก็ได้ให้การต้อนรับเป็นอย่างดี กับพริกไทยซึ่งเป็นสุนัขพันธ์ลาบราดอร์ พริกไทย ทำให้ผมเข้าใจธรรมชาติของสุนัขสายพันธ์ลาบราดอร์มากขึ้นเยอะเลย ไปวันแรกแม่ตุ๋ยก็พาเที่ยวชมสวนออนซอนหนึ่ง และสวนออนซอนสอง โดยมีพริกไทยเดินนาเหมือนเป็นผู้ช่วยไกด์ ในสวนออนซอนมีสารพัดพรรณไม้ ตั้งแต่ไม้ใช้ประโยชน์จากเนื้อไม้ ไม้ที่กินผล รวมถึงสมุนไพรต่างๆ หัวใจของสวนออนซอนก็คือการปลูกป่าที่ต้องการให้ใกล้เคียงกับป่าในธรรมชาติที่สุด คือมีความหลากหลายทางชีวภาพ และให้พันธ์ไม้แต่ละสายพันธ์เกื้อหนุนพึ่งพาอาศัยกันอย่างสอดคล้องลงตัว เช่นสมุนไพรส่วนใหญ่ที่ต้องอาศัยร่มเงาของไม้ยืนต้น พ่อเลี่ยมกล่าวว่าสมุนไพรควรจะอยู่ในป่าเพราะ สมุนแปลว่าลูกน้อง ไพรแปลว่าป่า ถ้าเอาสมุนไพรมาปลูกล้วนๆเป็นแปลงมันก็ไม่ใช่สมุนไพร

นอกจากการปลูกป่าแล้วกลุ่มของพ่อเลี่ยมยังมีการแปรรูปผลิตภัณฑ์เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มจากผลผลิตทางการเกษตรในท้องถิ่นเช่น การทำน้าตาลอ้อย การทำข้าวกล้อง การทำสบู่สมุนไพร ชมพูมะกรูด เป็นต้นซึ่ง ทั้งหมดไม่มีการใช้ยาฆ่าแมลงหรือ ปุ๋ยเคมี แม้แต่น้อย จะเรียกว่าทุกผลิตภัณฑ์เป็นสินค้าออแกนิกส์ก็ว่าได้ ซึ่งตลาดมีความต้องการไม่จำกัด จริงๆแล้วการแปลรูปวัตถุดิบนั้นยังสามารถต่อยอดได้มากมาย เช่นแทนที่จะทำน้าตาลอ้อยอย่างเดียว เราอาจจะเอามาทำเป็นอมยิ้ม กลายเป็นอมยิ้ม ออแกนิกส์ ส่งขายไปทั่วโลก ทุกอย่างมันเป็นไปได้ทั้งนั้นตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง+ธุรกิจเชิงสร้างสรรค์(Creative Economy)

อีกเรื่องหนึ่งที่สาคัญก็คือเรื่องการเงิน สิ่งสาคัญที่ทำให้สมาชิกกลุ่มของพ่อเลี่ยมสามารถปลดหนี้และใช้ชีวิตแบบพอเพียงได้นั่นก็คือการทำบัญชีครัวเรือนซึ่งทาให้เราได้รู้จักตัวเองว่าเราใช้จ่ายอะไรไปบ้าง มีอะไรบ้างที่ไม่จำเป็น เช่นการปลูกผักกินเองช่วยทำให้เราสามารถลดรายจ่ายด้านอาหารลงไปได้ นอกจากนี้กลุ่มของพ่อเลี่ยมยังมีการรวมตัวกันในรูปของสัจจะออมทรัพย์เพื่อส่งเสริมให้สมาชิกรู้จักการออมเงิน รู้จักพึ่งตนเอง ต่างจากกองทุนหมู่บ้านที่เป็นโครงการประชานิยม ส่งเสริมให้คนบริโภคใช้จ่ายอย่างเกินพอดี ซึ่งสุดท้ายมันก็คือการเพิ่มหนี้ให้เกษตรกร เหมือนนโยบายยาหอมที่ทาให้เกษตรกรเป็นทาสนักการเมืองไปชั่วลูกชั่วหลาน

ทุกวันนี้พ่อเลี่ยมยังคงเดินทางไปทั่วประเทศเพื่อเป็นวิทยากรเผยแพร่แนวความคิดการทำเกษตรแบบพึ่งตนเอง และปลูกป่าเพื่อทดแทนคุณของแผ่นดิน พ่อเลี่ยมกล่าวว่าการเดินทางไปยังที่ต่างๆถือเป็นโอกาสที่จะได้แลกเปลี่ยนแนวความคิดองค์ความรู้กับชาวบ้านในพื้นที่อื่นซึ่งชาวบ้านเองก็ถือว่าเป็นครูของพ่อเลี่ยมเช่นกัน เพราะคนแต่ละคนย่อมมีที่มามีพื้นฐานความรู้และประสบการณ์ที่แตกต่างกัน

เจ้าพริกไทยสุนัขของพ่อเลี่ยมคงพาผู้คนเที่ยวชมสวนออนซอนมาแล้วนับพันนับหมื่นคน และมันจะยังคงตั้งใจทำหน้าที่ของมันต่อไปอย่างไม่เหนื่อยล้า ผมเองไม่รู้ว่าพริกไทยเองจะรู้หรือไม่ว่าตนเองกาลังทำประโยชน์ให้กับสังคม และโลกมากมายแค่ไหน มันมากกว่านักการเมือง และข้าราชการหลายๆ คนด้วยซ้า เพราะฉะนั้นเวลาเราจะด่าใครที่นิสัยเลวมากๆ เราควรจะเลิกด่าว่าชาติหมาได้แล้ว ควรจะด่าว่าไอ้ชาตินักการเมือง ไอ้ชาติคอรัปชั่น

ออนซอน ภาษาอีสาน หมายถึงความงาม น่าอยู่ น่ารัก สวนออนซอนก็คือสวน ที่น่าอยู่ ดูอบอุ่นสวยงาม สะออนนั้นหมายถึงความรักความชอบ การที่เราได้ทำอะไรที่เราชอบย่อมทาให้ผู้ที่ทำมีความสุข เหมือนที่พริกไทยได้ทำหน้าที่ไกด์พาคนเที่ยวชมสวนออนซอน อย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย