จากการไปบรรยายปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงให้กับบุคลากรด้านสิ่งแวดล้อมฟังพร้อมกับการได้แลกเปลี่ยนความรู้และได้หนังสือทรงคุณค่าด้านสิ่งแวดล้อมมาเล่มหนึ่งที่เขียนโดย ดร. เคริสติน โดว และ ดร. โทมัส ดาวนิ่ง สองนักวิชาการสิ่งแวดล้อมโลกที่มีชื่อเสียง ในหนังสือที่ชื่อ “The Atlas of Climate Change” หนังสือเล่มนี้แปลเป็นภาษาไทยโดย ผศ.ดร.จิรพล สินธุนาวา นักวิชาการด้านสิ่งแวดล้อมที่โดดเด่นมากที่สุดคนหนึ่งของประเทศไทย ชื่อเป็นภาษาไทยว่า “การเปลี่ยนแปลงภาวะอากาศ: ความอยู่รอดของมวลมนุษย์” สรุปสั้นๆ จากหนังสือเล่มนี้ที่ชี้ว่า “ฟ้ากำลังร้องไห้เพราะความเจ็บป่วยและพิษไข้” ที่เกิดจากน้ำมือของมนุษย์ และความเจ็บป่วยนี้กำลังส่อเค้าว่าอาการหนักมากถึงขั้นสามารถคร่าชีวิตของมนุษย์ที่อยู่ใต้ฟ้านี้เป็นพันๆ ล้านคนได้ในระยะเวลาอันใกล้นี้
ถ้าจำกันได้ในสมัยที่ยังไม่มีใครสนใจเรื่องโลกร้อน ตั้งแต่ปี 2549 อาจารย์ยักษ์ได้พูดถึงภัยพิบัติสี่ด้านที่ “พระองค์ท่าน” ได้ทรงกล่าวเตือนคนไทยไว้ ทั้งภัยเศรษฐกิจ (ข้าวยากหมากแพง) ภัยพิบัติธรรมชาติ ภัยโรคระบาด และภัยความขัดแย้งของคนในสังคม ตอนนั้นหลายคนก็มักจะหัวเราะเยาะและหาว่าอาจารย์ยักษ์มองโลกในแง่ร้ายเกินไป มาในปี 2552 ไม่ต้องให้ใครมาย้ำเตือนอีก ทุกคนเห็นแล้วว่า ภัยพิบัติทั้งสี่ด้านมาแบบครบองค์ประชุม แต่คนส่วนใหญ่ก็ยังมองโลกแบบเข้าข้างตัวเองว่า เดี๋ยวอะไรๆ ก็จะดีขึ้น ทุกอย่างคงไม่แย่ไปกว่านี้ แต่หนังสือการเปลี่ยนแปลงภาวะอากาศ: ความอยู่รอดของมวลมนุษย์ ได้ให้ข้อมูลตัวเลข สถิติ และการศึกษาโดยวิธีทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของบรรยากาศโลกที่น่าตกใจว่าประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์ของมนุษย์กำลังตกอยู่ในอันตรายถึงขั้นสูญพันธุ์ได้ เพราะอุณหภูมิที่สูงขึ้นเพียงองศาเดียวจะก่อให้เกิดวิกฤติธรรมชาติที่กระทบกันเป็นลูกโซ่ เช่น เกิดคลื่นความร้อน ระดับน้ำทะเลสูงขึ้น น้ำแข็งขั้วโลกละลาย ภูเขาหิมะละลาย กระแสน้ำเย็น กระแสน้ำอุ่นเปลี่ยนแปลงซึ่งจะมีผลทำให้ฤดูกาลเปลี่ยนแปลง ระบบนิเวศถูกทำลาย ห่วงโซ่ชีวิตตกอยู่ในอันตราย แม้ไม่ต้องมีตัวเลขสถิติทางวิทยาศาสตร์ เราก็รู้โดยสัญชาติญาณจากปรากฏการณ์ที่เกิดรอบตัวเราทุกวันนี้ว่า “โลกใบนี้ไม่เหมือนเดิมอีกแล้ว” แต่สิ่งที่น่ากังวลสำหรับคนไทยก็คือแล้วอะไรจะเกิดกับประเทศไทยบ้าง หนังสือเล่มนี้ได้ให้ข้อมูลที่น่าสนใจดังนี้:
- ระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้นทำให้เกิดน้ำทะเลกัดเซาะชายฝั่ง ประเทศไทยมีแนวชายฝั่งทะเลยาว 2,667 กิโลเมตร ขณะนี้พื้นที่แนวชายฝั่งถูกกัดเซาะหายไปแล้วหลายพันไร่ อย่างวัดขุนสมุทราวาสในอำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการที่เคยมีเนื้อที่ 76 ไร่ ปัจจุบันเหลือเนื้อที่เพียง 6 ไร่
- การผันแปรของฤดูกาลก็ได้มีผลทำให้แหล่งปลูกข้าวหอมมะลิของไทยที่ใหญ่ที่สุดในโลกบริเวณทุ่งกุลาร้องไห้ที่ครอบคลุมเนื้อที่ปลูกข้าวมากถึง 1,276,000 ไร่ใน 5 จังหวัด คือสุรินทร์ ร้อยเอ็ด ยโสธร มหาสารคาม และศรีสะเกษ กำลังถูกคุกคามจากภาวะโลกร้อน เพราะถึงเวลาแล้งก็แล้งมาก เวลาน้ำหลากต้นข้าวก็ถูกน้ำท่วมขังตายเพราะน้ำท่วมมากผิดปกติ การแปรปรวนของดินฟ้าอากาศทำให้ข้าวเสียหายถึง 45%
- บรรยากาศที่เปลี่ยนแปลงยังเป็นที่มาของโรคศัตรูพืชที่มากขึ้นอย่างเช่น แมลงวันทองที่ระบาดมาก และแพร่พันธุ์เร็วขึ้นในปัจจุบัน ไข้เลือดออกก็มีสถิติว่าระบาดมากขึ้น รุนแรงขึ้น อัตราการตายมากขึ้น นอกจากนี้ยังพบว่าประเทศไทย มีโรคเกิดใหม่ เช่น ค้างคาวแม่ไก่ โรคไข้สมองอักเสบ และไวรัสนิปาห์ ที่เป็นเชื้อโรคที่อาศัยอยู่ในค้างคาว ก็ถูกค้นพบใหม่ในโลกเมื่อปี 2542 และแพร่ระบาดเข้ามาในประเทศมาเลเซียจากการที่ค้างคาวอพยพหนีไฟป่าที่เกาะสุมาตราประเทศอินโดนีเซีย จากมาเลเซียแพร่ระบาดเข้ามาประเทศไทย ทั้งหมดเป็นตัวอย่างความจริงของชีวิตทุกวันนี้ของคนไทย ไม่ต้องพูดถึงไข้หวัดใหญ่ 2009 ที่องค์การอนามัยโลกประกาศให้เป็นโรคระบาดขั้นสูงสุดคือขั้น 6 ที่กำลังคร่าชีวิตผู้คนทั่วโลกอยู่ทุกวันนี้ สิ่งที่วงการสาธารณสุขโลกกังวลมากที่สุดก็คือการผสมข้ามสายพันธุ์ระหว่างไข้หวัด H1N1 ที่แพร่ระบาดเร็ว กับไข้หวัดนก ที่เชื้อรุนแรง
หากเป็นเช่นนั้นจริง ไม่มีใครเดาได้ว่าอะไรจะเกิดขึ้นกับมนุษย์บนโลกใบนี้ ถ้าเราไม่ช่วยกันหยุดน้ำตาฟ้าที่เกิดจากพิษไข้จากน้ำมือของพวกเราในวันนี้ เราอาจจะไม่มีโอกาสได้เห็นพระจันทร์ยิ้ม ดวงดาวระยิบระยับยามค่ำคืน เมฆขาวดังปุยนุ่นในยามกลางวัน และความงดงามตระการตาต่างๆ ที่ธรรมชาติมอบให้เราอีกต่อไป เพราะมนุษย์อาจจะถูกนิยามเป็น “อดีต” ของระบบสุริยจักรวาลนี้ไปแล้ว

อาจารย์ยักษ์ มหา'ลัยคอกหมู