สัปดาห์นี้ ระหว่างวันที่ 19-25 ตุลาคม 2552ใครที่มีโอกาสได้มาเที่ยวภาคกลางและภาคตะวันออกจะต้องไม่พลาดมาเที่ยวงาน นิทรรศการ ทรัพยากรไทย ภูมิปัญญาไทย:ผันสู่วิถีใหม่ สู่เศรษฐกิจพอเพียง ที่สวนสัตว์เปิดเขาเขียว ต.บางพระ  อ.ศรีราชา จังหวัดชลบุรี ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี ที่จัดเป็นรูปแบบนิทรรศการขึ้นทุก ๆ 2ปี โดยรวบรวมองค์ความรู้ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากร แสดงผลงานการพัฒนาและการใช้ประโยชน์ทรัพยากรไทยอย่างยั่งยืนไว้อย่างครบถ้วนในงานเดียว ความพยายามของพระองค์ท่านเพื่อรักษาไว้ซึ่งทรัพยากรและพันธุกรรมพืชอันมีค่าของประเทศได้ดำเนินการติดต่อกันมาถึง 16 ปีแล้ว  

และคนที่สนใจภูมิปัญญาไทยในภาคปฏิบัติ  และต้องการเรียนรู้การประยุกต์ภูมิปัญญาไทยในวิถีชีวิตเศรษฐกิจพอเพียงก็ต้องไม่พลาดนิทรรศการมีชีวิตที่พาเราเข้าสู่หมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงที่แสดงการใช้ภูมิปัญญาไทยในชีวิตจริงตั้งแต่หัวจรดเท้า ตั้งแต่การกิน การอยู่ การใช้พลังงาน การดูแลสุขภาพ การดูแลทรัพยากรธรรมชาติ ดิน น้ำ ป่า

เมื่อเอ่ยถึงความชาญฉลาดของภูมิปัญญาไทยกับการประยุกต์ใช้งานในชีวิตประจำวัน เราต้องยกนิ้วให้ “ผ้าขาวม้า”เพราะผ้าขาวม้าเป็นตัวแทนแสดงออกถึงภูมิปัญญาอันชาญฉลาดของบรรพบุรุษเราได้ครบถ้วนและทรงพลังมากที่สุด ผ้าขาวม้ารูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่อยู่คู่กับวิถีชีวิตคนไทยมานาน มีกันทุกบ้าน ใช้กันทุกบ้าน เป็นผ้าที่ทน ทำจากฝ้าย สีสันหลากหลาย ย้อมได้สวยสดงดงามเป็นสีจากธรรมชาติแท้ ๆ สีแดงจากเปลือกมังคุด ลูกแสด แก่นฝาง รากยอ สีเหลืองจากขมิ้นชัน แก่นขนุน แก่นแข รากสะกือ เปลือกไม้นมแมว แก่นสุพรรณิการ์ ดอกดาวเรือง สีเหลืองไพร จากเปลือกกระท้อนสีเขียวจากใบหูกวาง เปลือกสมอ เปลือกกะหูด สีม่วงจากลูกหว้า ดอกอัญชัน สีน้ำเงิน จากต้นคราม เป็นต้น

นับเป็นความชาญฉลาดของภูมิปัญญาไทยที่รู้จักใช้สีสันจากธรรมชาติมาสร้างความงามลงบนผืนผ้า ไม่เพียงเท่านั้นประโยชน์ใช้สอยของผ้าขาวม้าผืนเดียวมีมากมายนับไม่ถ้วน ถือเป็นผ้ามหัศจรรย์ได้จริง ๆ  ในการแข่งขันถึงประโยชน์การใช้งานของ“ผ้าขาวม้า” ครั้งหนึ่งชาวบ้านสามารถบอกประโยชน์ใช้สอยของผ้าขาวม้า ได้มากถึง 200 อย่าง    ตั้งแต่เกิดจนตาย  เช่น เป็นผ้าให้แม่จับยึดเบ่งเวลาคลอดลูก เป็นเปลน้อยให้ลูกนอน เป็นกระเป๋าหิ้วลูกไปไหนมาไหน เป็นเป้ใส่สัมภาระเวลาเดินทาง เป็นผ้าเช็ดตัว เป็นผ้าปูที่นอน ปูนั่ง เป็นผ้าห่ม เป็นผ้าพันคอ พันเอว เป็นผ้าปัดยุงแมงวันแมงหวี่ เป็นผ้านุ่ง เป็นกางเกงใน กางเกงขาสั้น เป็นผ้าคลุมอกผู้หญิง เป็นโจงกระเบน เป็นผ้าซิ่น เป็นสะไบ เป็นผ้าพันคอ คลุมไหล่ คลุมหัว เป็นผ้ากันลม กันแดด   เป็นผ้าเช็ดปากเช็ดหน้า เป็นผ้าขี้ริ้ว ปัดกวาดเช็ดถู เป็นผ้าประดับตกแต่ง ผ้าม่าน ผ้าคลุมโต๊ะ เป็นผ้ารองรับผลหมากรากไม้ เช่น ทุเรียน มังคุด เป็นผ้ารองภาชนะทูนหัว เป็นผ้าใช้สำหรับดึงรัดลากของหนัก รวมทั้งเป็นอุปกรณ์การแพทย์แผนไทยอย่างดี เช่นใช้บิดคอ ดึงคอให้เข้าที่ ใช้กัดลดความเจ็บปวด พันแผลห้ามเลือด แม้เวลาจะทำผิดคิดร้ายผ้าขาวม้าก็ยังเป็นพระเอก ใช้หน่วงเหนี่ยวกักขังมัดมือมัดเท้ามัดปาก แม้หมดอาลัยตายอยากในชีวิตคิดอะไรไม่ออก

บอกผ้าขาวม้า รับรองไม่ผิดหวัง ผ้าขาวม้าช่วยได้ ผิดกับ “เนคไท”ฝรั่งที่แปลตรงตัวว่า “ผูกคอ”แต่เวลาต้องใช้มันผูกคอให้ตายจริง ๆ มันกลับไม่ทำหน้าที่ สู้ผ้าขาวม้าก็ไม่ได้ เฮ้อ อย่างนี้ไม่เรียกว่า คนไทยฉลาดกว่าฝรั่ง แล้วจะให้เรียกว่าอะไร มีผ้าขาวม้าผืนเดียว ชีวิตครบทุกรสชาติจริง ๆ

“อาจารย์ยักษ์ มหา’ลัยคอกหมู”