เจ้าฟ้านักอนุรักษ์

“Our country is rich and strategic”
(ประเทศของเราเป็นประเทศที่มั่งคั่ง และอยู่ในจุดยุทธศาสตร์)”

คำพูดนี้เป็นคำสัมภาษณ์ตอนหนึ่งที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงพระราชทานสัมภาษณ์กับนักข่าวต่างประเทศในปี พ.ศ. 2525 คำพูดนี้สะท้อนถึงภูมิความรู้ที่ลึกซึ้งของพระองค์ท่านที่มีต่อฐานทรัพยากรของประเทศไทย ด้วยเหตุนี้โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ กว่า 3,000 โครงการ จึงล้วนเกี่ยวข้องผูกพันกับการธำรงความมั่งคั่งด้านทรัพยากร ระบบนิเวศ ความอุดมสมบูรณ์ของดิน น้ำ ป่าของประเทศ  พระราชปณิธานอันแน่วแน่และยิ่งใหญ่นี้ปัจจุบันได้รับการสานต่อจาก เจ้าฟ้านักอนุรักษ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ซึ่งทรงเป็นผู้สืบสานงานด้านการฟื้นฟูฐานทรัพยากรที่พระเจ้าอยู่หัวฯ ได้ทรงริเริ่มไว้ งานหนึ่งที่สมเด็จพระเทพฯ ได้ทรงทุ่มเทพระวรกาย สติปัญญาอย่างหนักในอันที่จะธำรงรักษามิให้สูญหายไปคือ การอนุรักษ์พันธุกรรมพืช

     ดังเป็นที่รับรู้กันดีว่า ประเทศไทยเป็นประเทศที่มีความหลากหลายทางชีวภาพในระดับต้นๆ ของโลก แต่จากการดำเนินกิจกรรมของคนไทยที่ผ่านมา ส่งผลกระทบอย่างมากถึงความหลากหลายทางชีวภาพดังกล่าว ตัวอย่างเช่น เรามีสัตว์และพืชที่กำลังใกล้สูญพันธุ์ถึง 684 ชนิด ทรัพยากรชายฝั่งทะเล อยู่ในอาการเสื่อมโทรมอย่างหนัก ทรัพยากรดิน น้ำ ป่าไม้อยู่ในขั้นวิกฤต  โครงการ “อนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.)” สะท้อนถึงพระราชปณิธานที่จะเดิน  “ตามรอยเท้าพ่อ” เพื่อให้ทรัพยากรไทยดำรงอยู่อย่างยั่งยืนและยังประโยชน์ให้แก่มหาชนชาวไทยอย่างแท้จริง  โครงการนี้จัดออกมาในรูปแบบนิทรรศการที่ชื่อว่า “การประชุมวิชาการและนิทรรศการทรัพยากรไทย:ประโยชน์แท้แก่มหาชน” โดยเริ่มตั้งแต่วันที่ 30 ตุลาคม – 5 พฤศจิกายน 2550 ณ พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยาเกาะและทะเลไทย เขาหมาจอ ตำบลแสมสาร อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี  ถือเป็นงานอนุรักษ์ทรัพยากรไทยที่คนรักสิ่งแวดล้อม รักประเทศไทย รักป่า ดิน น้ำ ไทยพลาดไม่ได้  แว่วมาว่า ผู้ชมงาน จะเสมือนหนึ่งเข้ามาอยู่ในโลกของ ดิน น้ำ ป่าไม้ ทะเลไทยจริงๆ อยู่ท่ามกลางพิพิธภัณฑ์ทรัพยากรที่มีชีวิต ไม่ใช่ให้ดูแต่ตัวอักษร งานดีๆ แบบนี้อาจารย์ยักษ์อดไม่ได้ที่จะต้องช่วยประชาสัมพันธ์ให้ เพราะเป็นงานที่ทุกคนทุ่มเททำถวายองค์ราชันย์ของเราจริงๆ

     มาดูกันว่าในงานจะมีอะไรบ้าง ป่าไม้บ้านหลังใหญ่ของสิ่งมีชีวิต/ ความหลากหลายทางชีวภาพของสังคมพืชในประเทศไทย/ อาณาจักรผู้ย่อยสลายในธรรมชาติ / จากยอดเขาอ่าวไทยและทะเลอันดามัน /ประโยชน์จากระบบนิเวศป่าชายเลน / ระบบนิเวศบนเกาะแห่งทะเลไทย/ ปัญหาและมลภาวะที่เกิดขึ้นในท้องทะเลไทย/ ต้นกล้าแห่งอนาคต เป็นต้น  แค่หัวเรื่องที่ยกมาทั้งหมดก็แทบจะพูดได้ว่าถ้าใครที่ได้ไปชมงานก็คงรู้จักทรัพยากรไทยที่มีอยู่ทั้งหมดได้เป็นอย่างดี นอกจากงานนิทรรศการตามหัวข้อข้างต้นแล้ว ยังมีการแสดงผลงานวิชาการ อาทิ การอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์พันธุกรรมพืช ความหลากหลายทางชีวภาพของไลเคน ความหลากหลายของปลวก ชีววิทยาการสืบพันธุ์ของปูม้า สาหร่ายทะเล สัตว์กลุ่มหอย ฟองน้ำทะเล และแพลงตอน ฯลฯ นอกจากนี้ยังมี การแสดงบนเวทีกลางแจ้ง การแสดงผลงานด้านการอนุรักษ์ของเด็กๆ นักเรียน นักศึกษา นิทรรศการสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน  ซุ้มเศรษฐกิจพอเพียงที่ให้ทั้งความรู้ และจำหน่วยผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาชาวบ้าน อาหารผัก ผลไม้ปลอดสารพิษ และที่พลาดไม่ได้เด็ดขาดคือการอภิปรายจากผู้รู้ ปราชญ์ชาวบ้าน ที่จะมาให้ความรู้ถึงสถานะ ปัจจุบัน ปัญหาและทางออกของการอนุรักษ์ทรัพยากรไทย รวมทั้งเรื่องที่กำลังฮิตติดอันดับของโลกยุคโลกาภิวัตน์  “โลกร้อน” เราจะเผชิญกับอะไร เมื่อไหร่ เราจะรับมืออย่างไร และจะร่วมกันแก้ไขอย่างไร ทุกคำถามและคำตอบหาได้ในงานนิทรรศการนี้งานเดียว ถือเป็นงานเฉลิมพระเกียรติที่รวมพลคนทำงานในโครงการพระราชดำริมาช่วยกันทั้งภาครัฐ ประชาชน เอกชน และประชาสังคม หน่วยงานที่เข้าร่วมอาทิ เครือข่ายกสิกรรมธรรมชาติภายใต้มูลนิธิกสิกรรมธรรมชาติ เครือข่ายกสิกรรมไร้สารพิษ กรมส่งเสริมการเกษตร กรมชลประทาน กรมพัฒนาที่ดิน กรมวิชาการเกษตร กรมประมง กรมอุทยานแห่งชาติฯ สถาบันเศรษฐกิจพอเพียง อบจ.ชลบุรี อบต.สัตหีบ อบต.แสมสารใครพลาดงานดีๆ แบบนี้คงต้องบอกว่า เสียใจ